Mimo różnych zawirowań, zapotrzebowanie na pracowników działów księgowości wciąż jest duże. Co ważniejsze, to praca całkiem dobrze płatna, a przy tym stwarzająca możliwości rozwoju i dająca poczucie stabilizacji. Sprawdź jak zostać księgowym, jakie kierunki ukończyć, które szkolenia odbyć i z jakich webinariów korzystać, aby rozwijać umiejętności księgowe.
Studia - pierwszy stopień by uzyskać podstawowe umiejętności księgowe
Zdarza się słyszeć głosy, że zawód księgowego to przeszłość. Tymczasem specjaliści na bieżąco obserwujący rynek pracy widzą to zupełnie inaczej. Pracownicy działów księgowości będą potrzebni w niedalekiej i dalszej przyszłości, a wyparcia ich z rynku nie spowoduje nawet automatyzacja procesów i rozwój nowych technologii. Jednak konkurencja w branży również jest duża, a więc o ścieżce kariery decyduje wykształcenie. Niestety, mimo iż księgowy to popularny w Polsce zawód, nadal nie utworzono kierunku studiów, który kompletnie kształciłby osoby chętne do pracy w księgowości.
Nie ma więc jednego kierunku, który przygotowywałby do pracy w zawodzie. Są natomiast kierunki pokrewne, a wśród nich ekonomia, zarządzanie czy finanse i rachunkowość. Ten ostatni jest zresztą najbardziej popularny, dostępny jako studia I i II stopnia, ale również studia podyplomowe. Pośród kierunków, z których wywodzą się późniejsi księgowi, są m.in.: ekonomia, informatyka i ekonometria, a przede wszystkim finanse i rachunkowość (biznesu, w grupie kapitałowej, w zarządzaniu, w przedsiębiorstwie) czy rachunkowość (bankowa, zarządcza, kadry i płace, podatki i finanse).
Podyplomówka z rachunkowości? Nie dla każdego!
Wprawdzie na studia II stopnia i „podyplomówkę” mogą aplikować absolwenci, którzy nie mają wiele wspólnego z księgowością, a ukończyli zupełnie inne kierunki, ale nie jest to zalecane. To kierunek na tyle wymagający, że nadrobienie różnic programowych może być zbyt trudne, a studenci dopiero uczący się księgowości naukę skończą już w pierwszym semestrze.
Potencjalny pracodawca uwagę zwraca na kwalifikacje zawodowe księgowego, jednak przy dwóch podobnych profilach kandydatów najprawdopodobniej postawi na bardziej doświadczonego pracownika lub kształcącego się na lepszej uczelni. Do najbardziej prestiżowych szkół wyższych, jeżeli wziąć pod uwagę kierunki okołoksięgowe (ekonomia, zarządzanie, finanse i rachunkowość), należą: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Uniwersytet Warszawski, Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu, Uniwersytet Szczeciński i Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach.
Kursy i szkolenia - na nich doszlifujesz swoje umiejętności księgowe
Co ciekawe, ustawa o rachunkowości oraz inne przepisy nie określają kryteriów, jakie musi spełniać księgowy. Liczą się przede wszystkim umiejętności praktyczne, ale nawet doświadczenie i praktyka mogą być nic niewarte bez dyplomu z rachunkowości czy ekonomii. Wykształcenie wyższe jest więc podstawą, zwłaszcza z uwagi na odpowiedzialność za rachunkowość podmiotu (art. 4 ust. 5 ustawy o rachunkowości). Wiedzę zdobytą na studiach należy jednak poszerzać przez odbyte kursy, szkolenia i konferencje, których uczestnicy uzyskają certyfikat księgowy lub świadectwo kwalifikacyjne uprawniające do świadczenia usług w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Certyfikat księgowy jest podstawowym dokumentem uprawniającym do podjęcia pracy księgowego. Egzaminu organizowanego przez Ministerstwo Finansów uniknąć mogą kandydaci z wykształceniem wyższym, w tym podyplomowym o kierunku specjalizacji księgowej, jeśli zaliczą trzyletnią praktykę w branży. Osoby z wykształceniem średnim muszą udokumentować dwuletnią praktykę i podejść do egzaminu. Trwa on 30 minut i składa się z 20 pytań A, B, C lub D z jedną poprawną odpowiedzią. Kandydat na księgowego pozytywny wynik uzyskuje po udzieleniu 60% poprawnych odpowiedzi.
Specjalizacja, dyplom czy szkolenia?
Mocną kartą w ręku księgowego jest specjalizacja (ekspert księgowy specjalista ds. rachunkowości, ds. podatku dochodowego od osób fizycznych, ds. podatku dochodowego od osób prawnych, ds. podatku od towarów i usług, specjalista kadrowo-płacowy, księgowy analityk). Specjalizację uzyskać można tylko po odbyciu specjalistycznego kursu (np. organizowanego przez oddziały okręgowe Stowarzyszenia Księgowych w Polsce), a następnie pozytywnym zaliczeniu egzaminu certyfikującego organizowanego przez Polską Izbę Biur Rachunkowych.
Pracownik księgowości może również podjąć starania o uzyskanie tytułu Dyplomu Księgowego (DK), choć to najwyższy, IV stopień kwalifikacji, a egzamin przeprowadza Główna Zawodowa Komisja Egzaminacyjna (ewentualnie można go zdać w trybie eksternistycznym). Egzaminy I–III stopnia przeprowadzają już okręgowe komisje egzaminacyjne. Kursanci otrzymują dyplom księgowego (I stopień), specjalisty ds. rachunkowości (II stopień), głównego księgowego (III stopień).
Młodzi i starsi księgowi na bieżąco powinni również uzupełniać wiedzę z zakresu zmieniających się przepisów podatkowych. Tu pomogą wszelkie konferencje i szkolenia, na których prelegenci odnoszą się do zmian w ustawie o rachunkowości, ustaw podatkowych czy Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, interpretując zmiany w prawodawstwie.
Jak rozwijać umiejętności księgowe samodzielnie?
Nie ma możliwości, aby zostać dobrym księgowym, będąc samoukiem. Ciężka praca popłaca jednak nie tylko na studiach czy późniejszych zajęciach dodatkowych, ale też podczas samodzielnej nauki. W domu uczyć się można z książek lub przez Internet, korzystając z webinariów i kursów online.
W ten sposób łatwo o kształcenie stricte techniczne, na przykład z biegłej obsługi komputera, zwłaszcza programów finansowych (Symfonia, Optima, Płatnik) i arkusza kalkulacyjnego Excel, którego najważniejszych funkcji nie zna wielu księgowych. Praca w księgowości to jednak nie tylko księgowanie stosu dokumentów, ale również umiejętność ich kategoryzowania. Koniecznie należy mieć więc wiedzę z zakresu obsługi komputerów i programów finansowo-księgowych. Online uczyć się można również języków obcych, którymi (zwłaszcza angielskim) muszą władać pracownicy wyższych szczebli działów księgowości (główny księgowy, dyrektor finansowy).
W końcu wiedzę czerpać można z książek, choć trzeba być przy tym ostrożnym. Przepisy podatkowe szybko się zmieniają, a więc zebrane w wydanej przed kilkoma laty książce mogą być już nieaktualne. Rynek książek o księgowości jest jednak na tyle bogaty, że każdy księgowy znajdzie kilka ciekawych i przydatnych mu tytułów (np. Renata Gmińska, Jacek Jaworski – „Wstęp do rachunkowości przedsiębiorstw”, Marek Ptak – „Rewizor GT. Ewidencja księgowa bez tajemnic”, Piotr Szczypa, Stanisław Hońko – „ABC sprawozdań finansowych”).
Umiejętności księgowe - niekończąca się nauka
Zawód księgowego może być intratny i pełen wyzwań, zwłaszcza wraz z podwyższaniem poprzeczki, która zawieszona jest wprost proporcjonalnie do stanowiska zajmowanego w dziale księgowości. Najważniejsze, aby nie spocząć na laurach i na każdym etapie swojej kariery zawodowej podnosić kwalifikacje i umiejętności księgowe. W innym wypadku to nie tylko brak szansy na progres zawodowy i finansowy, ale duże ryzyko wypadnięcia z branży.
Żaden księgowy nie poradzi sobie bez znajomości aktualnych przepisów. Dlatego musi czytać, uczestniczyć w szkoleniach, seminariach, kursach i na bieżąco podnosić swoje kwalifikacje zawodowe. Nawet wówczas, kiedy za dodatkowe warsztaty płaci z własnej kieszeni i nie jest w żaden sposób dofinansowywany przez aktualnego pracodawcę. Każdy zaliczony kurs i dyplom to rozwój zawodowy, który jest kolejnym etapem w drodze do stanowiska dyrektora finansowego lub doradcy podatkowego, a nawet stanowi dobry podkład pod założenie biura i świadczenie usług księgowych na własny rachunek.
